Er innbyggarane klare for ei ny runde?
Dette er eit meiningsinnlegg som uttrykker meininga til innsendaren
Innbyggarar, kommunetilsette, er dokker klare for samanslåing?
Det har vore fred og ro ei stund no i Kommune-Norge. Tid til å konsentrere seg om å levere gode kommunale tenester. og for oss lokalt å bygge opp att Haram kommune. Alt er ikkje på plass, men å kunne vedta eit budsjett for 2025 utan kutt på eit einaste område, det hjelp på. Ja, unntatt eigedomsskatten, som vi fekk kutta vekk ein fjerdedel av. Det vil innbyggarane merke.
Vi hadde aldri hatt Haram kommune og heller ikkje god økonomi i 2025 hadde det ikkje vore for Senterpartiet i regjering. Det gjeld mange fleire kommunar i Møre og Romsdal enn Haram. Det håper eg folk ikkje gløymer.
No fekk Ona og Sandøya, som venta ønsket sitt oppfylt, og blir ein del av Aukra kommune. Det og at Senterpartiet går ut av regjering, har fylt avisene og kommentarfelt med gjenkjenneleg setraliseringsargumentasjon frå Høgre og Arbeidarpartiet. Ofte utan grunnlag i fakta og folkemeininga, meir knytt til ein storheitstankegong om at vi ikkje klarer oss aleine. Verken her i Haram, i Møre og Romsdal eller i lisje Norge. Vi må «knyte oss tettare til Europa», altså gi frå oss makta vår, elles er vi ille ute.
Det manglar ikkje på skremselspropaganda om korleis EU vil utestenge og presse oss fordi vi ikkje vil gi dei alle våre naturressursar og attpåtil betale meir for å bruke av dei sjølve. Dette kjem frå parti som har brukt årevis på å bygge ned forsvaret vårt, tømt kornlagra og sveltefora distrikta slik at sentraliseringa og nedlegging av tenester har auka. Parti som har ei blind tru på at marknaden vil løyse problema når krisa kjem. Senterpartiet vart latterleggjort når vi ville sette ned ein totalberedskapskommisjon. Erna uttalte at, «Vi må kanskje klare oss uten sukkertøy og smågodt en periode i en krise». Ikkje gløym denne naive haldninga i ei uroleg verd. No er alle med på ei historisk satsing på Forsvaret og totalberedskap, men det hadde aldri kome på plass så raskt, hadde ikkje Senterpartiet begynt på jobben så tidleg.
Den viktigaste beredskapen i Norge er at det bur folk i heile landet. Den beredskapen står i fare om det blir ei borgarleg regjering til hausten. Både Høgre og Frp har bevilga langt mindre pengar til kommunar og fylkeskommunar i sine alternative budsjett. No har fleire av stortingskandidatane til dei same partia gått høgt ut og skal legge ned fylkeskommunen innan fire år. Kanskje høyres det lurt ut? Men ver sikker, nedlegging av fylkeskommunen er berre mogleg ved å tvangssamanslå dei fleste kommunane i fylket vårt, og landet vårt. Fylket har ansvaret for blant anna kollektivtransport, vidaregåande skular, tannhelse, og fylkesvegane, inkludert mange av ferjesambanda i fylket.
Kommunane er stort sett for små til å ta over fylkeskommunale oppgåver, alternativet er at store kommunar eller at staten gjer det. Fylkesordførar Anders Riise (H) har sagt at det må vere mellom fire og seks kommunar i fylket for å legge ned fylkeskommunen. Vil Høgre sin førstekandidat til Stortinget Monica Molvær prøve seg på å slå saman Haram med Ålesund att for å få lagt ned fylkeskommunen? Innbyggarar, kommunetilsette, er dokker klare for ei ny runde?
Er dokker klare Sula og Giske? Eg trur ikkje dokker slepp unna denne runda. Det vil heller ikkje Vestnes, Gjemnes, Stranda, Tingvoll, Herøy eller ein einaste liten kommune gjere. Frp har peika på at staten kan ta over oppgåvene for både vegar og vidaregåande skuler. Då blir det jernbane og intercity-tog for det sentrale austlandet for alle pengane, og ei massiv nedlegging av vidaregåande skular i fylket. Det er kjøtvekta i Oslo som vil ha siste ordet, ikkje lokale folkevalde.
Eg er heilt einig i at vi alltid skal sjå om vi kan effektivisere offentleg styring, men den rette plassen å ta dei store taka er ikkje ved å fjerne lokalt sjølvstyre, sentralisere og ta vekk makta frå kommunar og fylke. Den rette plassen å byrje er med å slanke direktorat plassert i Oslo, ikkje slanke distrikta. Vi vil ikkje gi frå oss makta til nokon med heilt andre prioriteringar enn det vi har for fylket vårt, kommunane våre, og landet vårt. Senterpartiet seier nei til å naivt gi frå seg sjølvstyre, slik som Høgre og Frp gjorde førre gongen dei sat med makta, og som Arbeidarpartiet gjerne gjer om vi ikkje er ei sterk nok motvekt.
Lisa Alvestad, 2. stortingskandidat for Senterpartiet i Møre og Romsdal.
